કન્યાઓના શૈક્ષણિક વિકાસ માટે દેશની તથા રાજ્યની બંને સરકાર ઘણી સજાગ છે. તેના લીધે તેઓ અવનવી યોજનાઓ અમલમાં મુકતા રહે છે. આવી જ લાભકારી યોજનાઓમાંથી એક છે, ટ્યુશન સહાય યોજના.
કોઈ પણ પરીક્ષાની તૈયારી અથવા પોતાના અભ્યાસ ક્ર્મની તૈયારી માટે અનેક વિદ્યાર્થીનીઓ કોચિંગનો સહારો લેતી હોય છે. પરંતુ નબળા વર્ગની વિદ્યાર્થીનીઓ પાસે આ માટે જોઈએ તેવા નાણાં હોતા નથી.
આવી એક મોટી અને ઘણા લોકોની સમસ્યાને ધ્યાનમાં રાખતા સરકાર દ્વારા આ યોજનાનું નિર્માણ કરવામાં આવ્યું છે. જો કે આ યોજનાનો લાભ લેવા માટે કન્યાએ સારા ટકામાં પાસ થયેલા હોવું પણ જરૂરી છે.
ધ્યાનમાં રાખો : ફક્ત શિક્ષણ લેતી કન્યાઓ જ આ યોજનાનો લાભ મેળવીને ટ્યૂશન સહાય લઇ શકે છે. આના સિવાય કોઈ પણ પ્રકારની અરજી સરકાર દ્વારા માન્ય ગણાશે નહીં, જેની દરેકે નોંધ લેવી.
મહિલા ટ્યુશન ફી સહાય યોજના
કન્યા કેળવણીને લઈને લોકો તથા સરકારમાં ઘણી જાગૃતિ આવી છે. જેના કારણે ગુજરાત સહીત પુરા ભારતમાં મહિલા સાક્ષરતા આંક ઝડપથી વધી રહ્યો છે. આ આપણા માટે એક અગત્યની બાબત ગણાય છે.
સ્કૂલ તથા કોલેજમાં અભ્યાસ કરતા દરેક પછાત જાતિના લોકોને આ યોજનાની સહાય આપવામાં આવશે. આ યોજના ગાઇડલાઇન્સ પ્રમાણેના પાત્રતા માપદંડ ધરાવતી તમામ વ્યક્તિને આમાં યોગ્ય ગણવામાં આવશે.
ગુજરાત સરકારના સામાજિક ન્યાય અને અધિકારીતા વિભાગ દ્વારા આ યોજનાનું સંચાલન કરવામાં આવે છે. આ યોજના અંગેનું ફોર્મ તમે આની સત્તાવાર વેબસાઈટ પર જઈ ભરી શકો છો.
ટ્યુશન ફી સહાય યોજનાની પુરી માહિતી
જે વિદ્યાર્થીની આર્થિક રીતે મુશ્કેલી કે સંકડામણ અનુભવતી હોય તેના માટે આ યોજના ખાસ છે. યોજના અંતર્ગત, વિદ્યાર્થીઓને તેમના વર્તમાન અભ્યાસક્રમની સંપૂર્ણ ટ્યૂશન ફી માફ કરવામાં આવે છે.
આ યોજના મુખ્યત્વે અનુસૂચિત જાતિ, અનુસૂચિત જનજાતિ, અન્ય પછાત વર્ગ, ન્યૂન આવક ધરાવતા અને કમજોર વર્ગના વિદ્યાર્થીઓને લક્ષ્ય બનાવે છે. આ સ્કીમ અંગેની વધુ માહિતી નીચે દર્શાવેલા કોષ્ટક દ્વારા મેળવી શકો છો.
| વિભાગ | વિગત |
|---|---|
| યોજનાનું નામ | ટ્યૂશન ફી સહાય યોજના |
| ઉદ્દેશ | – આર્થિક રૂપથી નબળા વિદ્યાર્થીઓને શૈક્ષણિક સહાય – શૈક્ષણિક પ્રગતિ માટે આર્થિક બાધાઓ દૂર કરવી |
| લાભાર્થી | – અનુસૂચિત જાતિના વિદ્યાર્થીઓ – અનુસૂચિત જનજાતિના વિદ્યાર્થીઓ – અન્ય પછાત વર્ગના વિદ્યાર્થીઓ – ગરીબ અને કમઘણા વર્ગના વિદ્યાર્થીઓ |
| પાત્રતા શરતો | – ગુજરાત રાજ્યનો નાગરિક – વાર્ષિક કુટુંબ આવક રૂ. 4.50 લાખ સુધી – ઓછામાં ઓછા 50% ગુણ – માન્ય શૈક્ષણિક સંસ્થામાં અભ્યાસ |
| આવરી લેવાતા અભ્યાસક્રમ | – ગ્રેજ્યુએટ – પોસ્ટ ગ્રેજ્યુએટ – ડિપ્લોમા – પૉલિટેક્નિક – ITI – વ્યાવસાયિક અને તાંત્રિક અભ્યાસક્રમ |
| સહાયની વિગત | – સંપૂર્ણ ટ્યૂશન ફી – પાઠ્યપુસ્તક સહાય – લેખન સામગ્રી – યાત્રા ભથ્થું |
| પસંદગીની પ્રક્રિયા | – મેરિટ આધારિત – ઓનલાઇન અરજી – દસ્તાવેજોની ચકાસણી – પાત્રતા પ્રમાણે પસંદગી |
| જરૂરી દસ્તાવેજો | – આધાર કાર્ડ – જાતિ પ્રમાણપત્ર – આવક પ્રમાણપત્ર – શૈક્ષણિક પ્રમાણપત્ર – માર્ક શીટ |
| અરજી પ્રક્રિયા | – scholarships.gov.in પર ઓનલાઇન અરજી – દસ્તાવેજોનું ઓનલાઇન અપલોડિંગ – અરજીની ઓનલાઇન ચકાસણી |
| સંસ્થાઓનો પ્રકાર | – સરકારી કૉલેજ – ગ્રાન્ટ-ઇન-એઇડ કૉલેજ – માન્યતા પ્રાપ્ત તાંત્રિક સંસ્થાઓ |
| ગુણવત્તા માપદંડ | – ઓછામાં ઓછા 50% ગુણ – વગાર્પાસ – નિયમિત અભ્યાસ |
| વિશેષ જોગવાઈઓ | – ટ્યૂટર ફી પૂરેપૂરી માફ – વધારાની શૈક્ષણિક સહાય – ઉત્કૃષ્ટ અભ્યાર્થીઓને વધુ પ્રોત્સાહન |
| સંપર્ક મિત્ર | – જિલ્લા શિક્ષણાધિકારી – રાજ્ય સામાજિક ન્યાય વિભાગ – શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ |
| ઓનલાઇન પોર્ટલ | https://scholarships.gov.in |
| સમય મર્યાદા | – અરજી: જૂન-ઓગસ્ટ – ચકાસણી: ઓગસ્ટ-ઓક્ટોવર – મંજૂરી: ઓક્ટોવર-ડિસેમ્બર |
જરૂરી સૂચનો
સત્તાવાર સરકારી વેબસાઈટ તથા સ્થાનિક કચેરીઓનો સંપર્ક કરીને અમે અહીં સચોટ માહિતી દર્શાવી છે. પરંતુ અમુક સમયના અંતરે બદલાવ થવાની શક્યતા રહેતી હોય છે.
- નિયમિત રૂપે ઓનલાઇન પોર્ટલ પર નવીનતમ માહિતી ચકાસો.
- તમામ દસ્તાવેજોની ઝેરોક્સ/સ્કૅન કૉપી સાચવી રાખો.
- સમયસર અને સંપૂર્ણ અરજી જમા કરાવો.
નોંધ: આ માહિતી માર્ગદર્શક સ્વરૂપની છે. સ્થાનિક નિયમો અને વર્તમાન સૂચનાઓ મુજબ વધુ માહિતી મેળવવી.
ટ્યુશન ફી સહાય યોજનાનો મુખ્ય હેતુ
સમાજના આર્થિક ધોરણે પછાત વર્ગને ધ્યાનમાં રાખતા મુખ્ય રીતે આ યોજનાનું નિર્માણ કરવામાં આવ્યું છે. જે પરિવારોની વાર્ષિક આવક ઓછી હોય છે તેઓને આ યોજનામાં પ્રાથમિકતા આપવામાં આવશે.
આ યોજના મારફત વિદ્યાર્થીઓને તેમની શૈક્ષણિક ફી માટે નાણાકીય સહાયતા પૂરી પાડવામાં આવે છે, જેથી તેઓ પોતાની શૈક્ષણિક સ્વપ્નોને સાકાર કરી શકે. સાથે જ મહિલાઓના શૈક્ષણિક સ્તરમાં પણ એક નોંધપાત્ર સુધારો થાય.
ટ્યુશન ફી સહાય યોજના માટેની પાત્રતા
ફક્ત સરકારી અને ગ્રાન્ટ-ઇન-એઇડ કૉલેજો/સંસ્થાઓમાં અભ્યાસ કરતા વિદ્યાર્થીઓ જ આ યોજનાના પાત્ર ગણાય છે. આ અંગેના વધુ પાત્રતા માપદંડોની જાણકારી નીચે પ્રમાણે આપેલી છે.
વ્યક્તિગત પાત્રતા શરતો
- ગુજરાત રાજ્યનો કાયદેસર નાગરિક
- ભારતીય નાગરિક
- કુટુંબની વાર્ષિક આવક રૂ. 4.50 લાખથી ઓછી
શૈક્ષણિક પાત્રતા
- 12મી/ઇટર પાસ
- ઓછામાં ઓછા 50% ગુણ
- નિયમિત વિદ્યાર્થી
- માન્યતા પ્રાપ્ત શૈક્ષણિક સંસ્થામાં અભ્યાસ
લાભાર્થી જૂથ
- અનુસૂચિત જાતિ
- અનુસૂચિત જનજાતિ
- અન્ય પછાત વર્ગ
- આર્થિક નબળા વર્ગ
- સામાજિક અને શૈક્ષણિક રીતે પછાત
આવરી લેવાતા અભ્યાસક્રમ
- ગ્રેજ્યુએટ
- પોસ્ટ ગ્રેજ્યુએટ
- ડિપ્લોમા
- પૉલિટેક્નિક
- ITI
- વ્યાવસાયિક/તાંત્રિક અભ્યાસક્રમ
પ્રાધાન્ય ક્ષેત્ર
- વિજ્ઞાન
- ટેક્નોલોજી
- ઇજનેરી
- મેડિકલ
- કૃષિ
- વ્યાવસાયિક અભ્યાસક્રમ
જે વિદ્યાર્થીઓ પાત્ર નથી
- ખાનગી/સ્વખર્ચે અભ્યાસ
- નોન-રેગ્યુલર અભ્યાસક્રમ
- વાર્ષિક આવક મર્યાદાથી ઉપર
- 50% ગુણ કરતા ઓછા ગુણ
- અનિયમિત વિદ્યાર્થી
વિશેષ શ્રેણી
- મહિલા વિદ્યાર્થીઓને વધુ પ્રાધાન્ય
- દિવ્યાંગ વિદ્યાર્થીઓને વિશેષ સહાય
આવશ્યક દસ્તાવેજો
- આધાર કાર્ડ
- જાતિ પ્રમાણપત્ર
- આવક પ્રમાણપત્ર
- શૈક્ષણિક પ્રમાણપત્ર
- માર્ક શીટ
મહત્વની સૂચનાઓ
- નિયમિત ધોરણે દસ્તાવેજો અપડેટ કરો
- ઓનલાઇન પોર્ટલ પર સચોટ માહિતી આપો
- વખતોવખત યોજનાના નિયમો ચકાસો
નોંધ: પાત્રતા નિયમો વાર્ષિક ધોરણે બદલાઈ શકે છે.
ટ્યુશન ફી સહાય યોજના માટેના દસ્તાવેજો
ભારત સરકાર અને રાજ્ય સરકાર દ્વારા સંયુક્ત રીતે આ યોજનાને લાગુ પાડવામાં આવે છે, જેથી વધુ સે વધુ વિદ્યાર્થીઓ આ યોજનાનો લાભ મેળળી શકે. આ યોજનાની અરજી કરવા માટે નીચે દર્શાવેલા ડોક્યુમેન્ટ્સને ભેગા કરી લો.
- આધાર કાર્ડ (મૂળ)
- પાસપોર્ટ સાઇઝનો ફોટો
- જન્મ પ્રમાણપત્ર
- મોબાઇલ નંબર
- ઈ-મેઇલ આઈડી
- શાળા/કૉલેજનું વર્તમાન પ્રમાણપત્ર
- છેલ્લા વર્ષનું માર્ક શીટ
- પ્રવેશ પ્રમાણપત્ર
- અભ્યાસક્રમનું પ્રમાણપત્ર
- કુટુંબની વાર્ષિક આવક પ્રમાણપત્ર
- ગરીબી રેખા પ્રમાણપત્ર (જો લાગુ પડે)
- જાતિ પ્રમાણપત્ર
- બેંક પાસબુક
- IFSC કોડ
- ખાતા નંબર
- રદ કરેલ ચેક
- રહેઠાણ પ્રમાણપત્ર
ટ્યુશન ફી સહાય યોજનાની પુરી અરજી પ્રક્રિયા
આમ તો આવી યોજનાઓ માટે ઘણા લોકો અરજી કરતા હોય છે. પરંતુ દરેકની અરજીને સ્વીકારવામાં આવતી નથી. કારણ કે તેમાં અમુક પ્રકારની ભૂલો જોવા મળતી હોય છે.
આવી સમસ્યા ના ઉભી થાય તે માટે અમે સંપૂર્ણ અરજી વિધિને સરળતાથી દર્શાવી છે.
- સૌ પ્રથમ, વિદ્યાર્થીએ તાલુકા કક્ષાના શિક્ષણ વિભાગની ઓનલાઇન વેબસાઇટ પર જઈને યોજનાની વિગતવાર માહિતી વાંચવી અને નોંધણી કરવાની પ્રક્રિયા સમજવી.
- યોજનાની ઓનલાઇન પોર્ટલ પર પોતાનું રજીસ્ટ્રેશન કરવું, જેમાં વિદ્યાર્થીએ પોતાનું નામ, સરનામું, શાળા/કૉલેજનું નામ, કોર્સનો પ્રકાર અને અન્ય જરૂરી વિગતો ભરવાની રહેશે.
- પ્રમાણિત દસ્તાવેજો જેવા કે આધાર કાર્ડ, શાળા/કૉલેજનું પ્રમાણપત્ર, આવક પ્રમાણપત્ર, શાળા/કૉલેજની ફી રસીદ અને બેંક પાસબુકની ઝેરોક્સ કૉપી સાથે અરજી ફોર્મ ભરવો.
- અરજદાર વિદ્યાર્થીએ તમામ દસ્તાવેજોની ઓનલાઇન અપલોડિંગ પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરવી, જેમાં તેઓએ પોતાના દસ્તાવેજોની સ્કૅન કરેલી કૉપીઓ અપલોડ કરવાની રહેશે.
- અરજીની ચકાસણી કરીને, સંબંધિત અધિકારીઓ દ્વારા વિદ્યાર્થીની પાત્રતા નક્કી કરવામાં આવશે અને મંજૂરી આપવામાં આવશે.
- મંજૂર થયેલ અરજીઓ માટે, વિદ્યાર્થીઓને ઓનલાઇન પોર્ટલ પર અથવા રજીસ્ટર્ડ મોબાઇલ નંબર પર પ્રમાણપત્ર અથવા સ્વીકૃતિ પત્ર મળશે.
ટ્યુશન શિક્ષણ યોજનાના મુખ્ય લાભ
દેશનો એવો મોટો વર્ગ છે જેઓને સારું શિક્ષણ લેવું તો હોય છે, પરંતુ આ માટેના ઉપયોગી સ્ત્રોતીની કમી હોય છે. આવા લોકોને ધ્યાનમાં રાખતા સમયાંતરે આવી કલ્યાણ લક્ષી યોજનાઓનું નિર્માણ કરવામાં આવે છે.
વિદ્યાર્થીનીઓ માટે બનેલી આ યોજનાના તમામ ફાયદાઓની જાણકારી નીચે વિસ્તૃત રીતે દર્શાવી છે.
(1) ટ્યુશનની ફી સરળતાથી ભરી શકે છે
અમુક વાર અભ્યાસ એટલો જટિલ હોય છે, કે શિક્ષણની સાથે સાથે ટ્યુશનની જરૂર પડતી હોય છે. પરંતુ પછાત વર્ગની વિદ્યાર્થીનીઓ પાસે ટ્યુશન લઇ શકે એટલા નાણાંની ઉપસ્થિતિ હોતી નથી.
પણ ટ્યુશન ફી સહાય યોજના દ્વારા સંપૂર્ણ ટ્યૂશન ફીમાં સહાય મળતી હોય છે. જેથી વિદ્યાર્થીઓ ઉપરનું ભારણ ઓછું થાય છે. સાથે જ તેઓને એક શ્રેષ્ઠ શિક્ષણ પણ પ્રાપ્ત થતું જોવા મળે છે.
(2) મેરીટ આધારિત પસંદગી હોય છે
જે કન્યાઓ ભણવામાં તેજસ્વી હોય તેઓ સારા ટકાએ પાસ થયેલ હોય અથવા તેનું મેરીટ સારું હોય તો આ યોજનામાં તેને પ્રાથમિકતા આપવામાં આવશે. આમ સ્કીમમાં મેરીટ આધારિત પસંદગીની પ્રક્રિયા હોય છે.
જેટલી પણ ગરીબ વર્ગની વિદ્યાર્થીનીઓ આગળ વધવા માંગતી હોય તેઓ માટે આ એક ઉત્તમ તક છે. જેના થકી તે પોતાના આગળના ભવિષ્યને ઉજ્જવળ બનાવી શકે છે. કોઈ પણ ક્ષેત્રની વિદ્યાર્થીની આનો લાભ લઇ શકે છે.
(3) આર્થિક સંકડામણ ઓછી થાય છે
સામાન્ય પરિવારોમાંથી આવતા વિદ્યાર્થીઓને ઘણી આર્થિક સંકડામણોનો સામનો કરવો પડતો હોય છે. પરિણામે તેઓ જોઈએ તેવી રીતે પોતાના શિક્ષણ પર ધ્યાન આપી શક્તા નથી, જેનો ખુબ જ નકારાત્મક પ્રભાવ પડે છે.
જો કે ટ્યુશન ફી નાણાં સહાય યોજના થકી ઘણા અંશે વિદ્યાર્થી મિત્રોને રાહત મળતી હોય છે. તેઓની આર્થિક સંકડામણ પણ દૂર થતી જોવા મળે છે. તેઓ પોતાના અભ્યાસમાં ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી શકે છે.
યોજના અંગેની મહત્વની જાણકારી
ધોરણ 11 કે 12 માં અભ્યાસ કરતી સાયન્સ પ્રવાહની બાળકીઓ પણ આ યોજનાનો લાભ લઇ શકે છે. જેમાં તે ટ્યુશન સહાય યોજનાનો લાભ લઇ ટ્યુશનની ફીસ સરળતાથી ભરી શકે છે.
અનુસૂચિત જાતિની અને સામાજિક રીતે સાથે જ શૈક્ષણિક રીતે પાછળ હોય તેવી યુવતીઓને આ યોજનામાં પ્રાથમિકતા આપવામાં આવશે. પરંતુ તેણીનું પરિણામ 70 ટકાથી વધુ હોવું જોઈએ.
આ યોજના હેઠળ ટ્યૂશન ફી ઉપરાંત, કેટલીક વખત વિદ્યાર્થીઓને પાઠ્યપુસ્તકો, લેખન સામગ્રી, યાત્રા ભત્થા જેવી અન્ય સુવિધાઓ પણ પૂરી પાડવામાં આવે છે. તેથી આને લોકો ખુબ જ પસંદ કરે છે.
સવાલ જવાબ (FAQ)
અન્ય યોજનાઓની જેમ જ વિદ્યાર્થીઓ માટે બનેલી ટ્યુશન ફી સહાયને લઈને પણ લોકોમાં અનેક પ્રશ્નો છે. તેમાંથી મુખ્ય સવાલોના જવાબ અહીં દર્શાવવામાં આવ્યા છે.
(1) ટ્યુશન ફી સહાય યોજના શું છે જાણકારી આપો?
સરકાર દ્વારા શરૂ કરવામાં આવેલી આ કલ્યાણકારી સ્કીમને ટ્યુશન ફી સહાય યોજના નામ આપવામાં આવ્યું છે. જે હેઠળ વિદ્યાર્થીઓની ટ્યુશન ફી માફ કરવામાં આવે છે.
(2) કોણ ટ્યુશન ફીસ સહાય યોજના માટે યોગ્ય ગણાય છે?
પછાત વર્ગની કન્યાઓ જે ભણવામાં તેજસ્વી હોય તેઓ આ યોજના માટે યોગ્યતા ધરાવે છે.
(3) આ યોજનાનો લાભ લેવા માટે રિઝલ્ટમાં કેટલા ટકા આવેલા હોવા જોઈએ.
આ લાભકારી યોજનાનો લાભ લેવા માટે પાછલી પરીક્ષામાં લાભકારથી 70 ટકાથી ઉપર હોવા હોઈએ. તો જ તેની આ સહાય માટે યોગ્ય છે તેમ ગણી શકાય.
આશા કરુ છુ ટ્યુશન ફી સહાય યોજના અંગેની સંપૂર્ણ જાણકારી સારી રીતે આપી શકી છુ. પોસ્ટ પસંદ આવી હોય તો અન્ય કન્યાઓ સુધી આને પહોંચાડીને તેની મદદ કરો.
